Học lập trình cho người mới bắt đầu – chủ đề này luôn thu hút sự quan tâm của rất nhiều bạn sinh viên công nghệ thông tin. Tất cả đang tìm kiếm một câu trả lời thỏa đáng cho câu hỏi: “Cần phải học gì để trở thành một lập trình viên giỏi? Bắt đầu học lập trình như thế nào?” Bài viết này sẽ chia sẻ với các bạn, đặc biệt là những bạn sinh viên mới tiếp cận với lập trình. Chúng ta sẽ tìm hiểu cách học lập trình từ con số 0 và lộ trình để trở thành một lập trình viên trong tương lai gần.
Trong bài chia sẻ này, chúng ta sẽ được Nguyễn Văn Hiếu hướng dẫn một lộ trình hoàn chỉnh để trở thành một lập trình viên xuất sắc. Chúng ta sẽ đi qua vài chủ đề khác nhau có liên quan đến lập trình. Sau bài viết này, các bạn sẽ tự trả lời được các câu hỏi sau:
- Công việc của một người lập trình viên là gì?
- Làm sao để trở thành một lập trình viên?
- Làm sao để học lập trình hiệu quả?
Contents
Công việc của lập trình viên là gì?
Trước khi đi vào vấn đề học lập trình cho người mới bắt đầu, hãy hiểu rõ về công việc của những lập trình viên. Lập trình viên là những người viết mã lệnh để điều khiển máy tính hoặc các thiết bị liên quan thực thi một công việc nào đó.
Đối với nhà phát triển phần mềm, họ thiết kế và viết chương trình máy tính giúp con người thực hiện công việc nhanh chóng. Ví dụ, các phần mềm quản lý nhân viên, quản lý tài chính,… Còn với những nhà phát triển web, họ viết mã lệnh để thiết kế các website như blog này… Thông thường, lập trình viên thường phát triển hoặc tạo ra các chương trình máy tính dựa trên thiết kế/yêu cầu của khách hàng. Tất nhiên, bạn cũng có thể tự thiết kế và lập trình các chương trình cho chính mình hoặc sản phẩm của mình.
Lập trình là một lĩnh vực rất rộng, những gì tôi đã trình bày chỉ là khái quát. Bạn cần tìm lĩnh vực mình thích và học từng bước trên con đường trở thành lập trình viên. Khi đó, bạn sẽ học được nhiều điều mà tôi không thể kể hết hoặc thậm chí tôi cũng chưa từng biết.
Lộ trình học lập trình cho người mới bắt đầu
Phần này tôi sẽ trình bày từng bước một chi tiết. Bạn cần làm gì, học gì để có thể trở thành một lập trình viên. Đây là những kinh nghiệm của tôi cũng như những chia sẻ dành cho những bạn mới bắt đầu.
- Lập trình là lĩnh vực rộng và luôn có những kiến thức, thách thức mới mà chúng ta phải tự cập nhật.
- Lập trình viên có mức lương khá cao, nhưng công việc cũng không nhẹ nhàng.
- Học lập trình cần một thời gian đủ dài, thường thì sinh viên phải mất tới 3 năm để học lập trình nền móng trước khi đi vào chuyên môn cụ thể.
Dưới đây là những nội dung mà lập trình viên nên trang bị càng sớm càng tốt. Tôi sẽ lấy lộ trình học lập trình của một sinh viên công nghệ thông tin để trình bày với các bạn. Các nội dung này đã được sắp xếp theo thứ tự và đó cũng là lộ trình của hầu hết sinh viên CNTT.
1. Học tốt lập trình cơ bản
Là bước đầu tiên trong học lập trình cho người mới bắt đầu. Đây cũng là bước quan trọng nhất với một lập trình viên thực thụ.
Trong 3 năm học đầu, sinh viên công nghệ thông tin sẽ học các môn như: Nhập môn lập trình, Ngôn ngữ lập trình C/C++, Lập trình hướng đối tượng, Cấu trúc dữ liệu và giải thuật… Đây là khoảng thời gian rất quan trọng và tôi khuyên các bạn nên học thật tốt các môn này.
Hầu hết các trường đại học ở Việt Nam đều dùng C/C++ làm ngôn ngữ giảng dạy đầu tiên cho sinh viên. Các bạn nên học ngôn ngữ lập trình đầu tiên theo chương trình của trường đại học của bạn. Đối với các bạn không học CNTT, các bạn có thể tham khảo bài viết “Nên học ngôn ngữ lập trình nào?”
Xem thêm : Hướng dẫn viết các chương trình C/C++ trong CodeBlocks
Khoảng thời gian 3 năm này sẽ cung cấp cho các bạn kiến thức nền tảng cơ bản nhất. Nếu bạn nắm vững nền tảng, việc học lập trình sau này sẽ dễ dàng hơn. Lý do là hầu hết các ngôn ngữ lập trình đều có cấu trúc và cú pháp giống nhau. Các ngôn ngữ lập trình bậc cao vẫn dựa trên nguyên lý của lập trình C/C++.
Các kiến thức bắt buộc bạn phải nắm rõ trong 3 năm đầu:
- Biết sử dụng một ngôn ngữ lập trình, chẳng hạn như C/C++
- Hiểu nguyên lý lập trình, nắm được tư duy lập trình
- Có kiến thức về lập trình hướng đối tượng
- Nắm rõ kiến thức về cấu trúc dữ liệu (array, stack, queue, linklist, map…) và giải thuật cơ bản (tìm kiếm, sắp xếp…)
- Học được khả năng tự học, tìm kiếm tài liệu trên internet
- Có khả năng đọc hiểu tiếng Anh tốt
2. Học cách tra cứu thông tin trên internet
Lập trình và ngoại ngữ là hai lĩnh vực có nhiều tài liệu nhất trên internet. Do đó, biết cách sử dụng công cụ tìm kiếm để tra cứu thông tin là rất quan trọng. Việc tra cứu thông tin trên internet rất đơn giản và miễn phí, nhưng không phải ai cũng biết cách làm.
Nếu bạn cần tìm tài liệu về C++, hãy tìm kiếm “tài liệu lập trình C++” trên Google. Hoặc nếu bạn cần cài đặt một phần mềm nào đó, hãy tìm “cách cài đặt xxx”…
Hầu hết các lỗi mà bạn gặp phải trong quá trình code đã có câu trả lời trên Google. Hãy sao chép thông báo lỗi và tìm kiếm nó, có thể bạn sẽ tìm được câu trả lời. Đặc biệt, nếu bạn thông thạo tiếng Anh, bạn có thể hiểu thông báo lỗi và đọc hiểu cách xử lý trên mạng. Ví dụ:
Khi bạn biên dịch/ chạy đoạn code này:
#include <stdio.h>
int main(){
int a, b;
printf("Nhập a = ");
scanf("%d", &a);
printf("Nhập b = ");
scanf("%d", &b);
printf("Tổng của %d + %d = %d", a, b, a+b);
}
Bạn sẽ gặp thông báo lỗi: [Error] expected ‘;’ before ‘scanf
. Điều này cho biết bạn đã thiếu dấu ‘;’ trước lệnh scanf. Hãy hiểu nội dung của lỗi và thử tìm kiếm câu trả lời trên Google.
Internet là kho tri thức khổng lồ, nó có thể giúp bạn từ lúc bạn còn đi học, thi cử và cả khi đi làm. Hãy tìm kiếm những tài liệu hay, những trang web có nhiều kiến thức bổ ích. Hãy học mọi thứ bạn có thể từ internet mà không phải tốn tiền.
3. Đọc hiểu tài liệu tiếng Anh chuyên ngành
Ít nhất bạn nên có khả năng đọc hiểu tiếng Anh chuyên ngành. Trong lĩnh vực lập trình, tiếng Anh là ngôn ngữ quốc tế.
Nếu Việt Nam có 90 triệu dân và có bao nhiêu người làm trong lĩnh vực lập trình? Trong số đó, có bao nhiêu người chia sẻ kiến thức lập trình? Tiếng Anh là ngôn ngữ quốc tế. Vậy nếu bạn muốn tiếp cận nền tảng tri thức của nhân loại, đừng bỏ qua tiếng Anh.
Khi bạn còn đi học, kiến thức lập trình là cơ bản. Do đó, việc tìm kiếm tài liệu tiếng Việt vẫn khá dễ dàng. Nhưng so với tiếng Anh, đó chỉ là giọt nước trong đại dương. Khi bạn đi làm, những công việc chuyên môn, công việc đó sẽ ít người biết đến, đồng nghĩa là rất ít tài liệu. Thậm chí, tiếng Anh là sự lựa chọn duy nhất để bạn làm việc với nó.
4. Học cách tự học
Tự học là cách tốt nhất để bạn tiến bộ nhanh chóng. Bạn không thể chỉ dựa vào 45 phút trên giảng đường mà trở nên giỏi. Thời gian đó chỉ đủ để giới thiệu các khái niệm quan trọng. Đại học giúp bạn mở rộng con đường, còn bạn phải chọn một con đường và tự đi trên con đường đó.
Xem thêm : Tổng quan về lập trình hướng đối tượng
Tham gia các nhóm trao đổi lập trình, các diễn đàn lập trình. Tại đó, bạn sẽ học từ những người khác. Hãy trả lời các câu hỏi mà bạn biết,… và thực hành giải những bài tập lập trình C/C++.
Hãy thử tự học một khóa học lập trình trên YouTube và viết một ứng dụng cho riêng bạn. Đọc những kiến thức mới và áp dụng chúng.
Bạn có thể tạo cho mình một blog và chia sẻ những gì bạn học được. Hoặc ghi chú lại quá trình tự học của mình.
5. Lựa chọn một hướng đi
Lập trình có nhiều lĩnh vực khác nhau, và các ngôn ngữ lập trình chỉ đáp ứng một nhu cầu cụ thể. Dưới đây là một số lĩnh vực phổ biến:
- Web developers: front-end dev và back-end dev
- Software programmers: phát triển phần mềm máy tính
- Data scientists: nhà khoa học dữ liệu
- Database Administrator: quản lý cơ sở dữ liệu
- Mobile app development: phát triển ứng dụng di động
Và còn nhiều lĩnh vực khác nữa…
6. Học một ngôn ngữ lập trình
Nếu muốn trở thành nhà phát triển web, hãy học HTML, CSS, JS,… PHP hoặc .NET… Mỗi ngôn ngữ lập trình đáp ứng một lĩnh vực cụ thể. Không có ngôn ngữ nào đáp ứng tất cả yêu cầu của bạn. Hãy chọn ngôn ngữ lập trình phù hợp với lĩnh vực mà bạn quan tâm.
7. Thực hành
Thực hành là cách tốt nhất để bạn tiến bộ. Tìm cách tạo ra sản phẩm sử dụng ngôn ngữ lập trình mà bạn đang học. Điều này sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh chóng và tránh chán nản trong quá trình học lập trình.
Hãy thực hành thật nhiều. Thực hành là chìa khóa để trở thành lập trình viên xuất sắc.
8. Tìm kiếm một công việc phù hợp
Tự học không đủ. Đừng nghĩ rằng bạn phải học rất giỏi mới đi làm. Việc học chưa bao giờ là đủ và cũng không có hồi kết. Hãy tìm cho mình một công việc phù hợp sau khi đã nắm vững kiến thức cơ bản.
Tham gia vào các doanh nghiệp, bạn mới biết họ cần gì ở bạn. Họ đánh giá khả năng của bạn dựa trên khả năng chịu khó, ham học hỏi. Tất nhiên, nếu bạn biết nhiều kiến thức, điều đó tốt, nhưng không phải là tất cả. Tại nơi làm việc, bạn sẽ học và áp dụng kiến thức vào công việc. Tôi nhận thấy, việc học khi đi làm sẽ hiệu quả hơn rất nhiều so với tự học ở nhà.
9. Không bao giờ ngừng học
<img src="https://laptrinhc.edu.vn/wp-content/uploads/2023/12/tu-hoc-it-cho-nguoi-moi-bat-dau-3.jpg" alt="Học lập trình cho người mới" />
Kết luận
Hy vọng bài chia sẻ này giúp cho các bạn sinh viên mới học lập trình thấy được con đường mà mình sẽ phải đi. Cũng hy vọng bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi “Học lập trình cho người mới bắt đầu như thế nào?”
Hãy để lại comment nếu bạn có ý kiến đóng góp. Chúc các bạn chinh phục con đường mơ ước của mình!
Nguồn: https://laptrinhc.edu.vn
Danh mục: Tài liệu IT