UI UX là hai thuật ngữ thường xuất hiện trong lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là lập trình và thiết kế. Nhiều bạn trẻ đam mê phát triển sản phẩm và thiết kế giao diện thường lựa chọn con đường chuyên môn UI/UX. Tuy nhiên, UI và UX thường gắn liền với nhau, khiến nhiều người nhầm lẫn giữa hai khái niệm này.
Hãy cùng nhau khám phá định nghĩa UI UX và sự khác biệt giữa chúng để có thể xác định công việc mơ ước một cách rõ ràng hơn nhé!
Contents
Về cơ bản, UI UX là gì?
UI (viết tắt của User Interface) được sử dụng để mô tả giao diện người dùng, bao gồm những yếu tố mà người dùng tiếp xúc với trang web hoặc ứng dụng đó. Trái ngược với đó, UX (viết tắt của User Experience) chính là trải nghiệm của người dùng. Đơn giản là cách mà người dùng tương tác với yếu tố UI được tạo ra.
Cả hai yếu tố UI UX đều rất quan trọng vì tính tương trợ của chúng ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình sử dụng sản phẩm và cảm nhận của người dùng. Tuy nhiên, vai trò của UI UX lại không giống nhau trên nhiều khía cạnh, từ cả quá trình phát triển sản phẩm cho tới nguyên tắc thiết kế.
Trước khi tìm hiểu điểm khác biệt của UI UX, hãy cùng tìm hiểu về tính chất chuyên môn cụ thể của từng yếu tố này!
Thiết kế UX là gì?
Thiết kế UX chính là tạo ra hành trình sử dụng sản phẩm thuận tiện, mang lại trải nghiệm tối ưu cho tương tác của người dùng.
Don Norman, “cha đẻ” của thuật ngữ “trải nghiệm người dùng”, đã mô tả định nghĩa như sau: “Trải nghiệm người dùng bao gồm tất cả các khía cạnh tương tác của người dùng cuối với công ty, dịch vụ và sản phẩm của công ty.”
Mặc dù định nghĩa này chưa đề cập đến khía cạnh công nghệ, kỹ thuật số hoặc ứng dụng/website thông thường, nơi mà những người thiết kế UX thực sự làm việc. Nhưng định nghĩa của Don Norman đã làm rõ từ khóa quan trọng “tương tác của người dùng”. Điều này cũng đồng nghĩa rằng UX có thể được áp dụng cho mọi sản phẩm.
Thiết kế UX và ứng dụng thực tế
Trên thực tế, thuật ngữ “UX”, hay cụ thể hơn là “thiết kế UX”, được sử dụng phổ biến trong các lĩnh vực công nghệ. Điều này có thể là do thuật ngữ này ra đời vào thời điểm công nghệ phát triển.
Như đã nêu ở trên, UX có thể được áp dụng cho bất kỳ thứ gì có thể trải nghiệm. Đó có thể là một website, ứng dụng điện thoại, máy pha cà phê hoặc không gian trải nghiệm mua sắm tại trung tâm thương mại.
Trải nghiệm người dùng liên quan mật thiết đến các tương tác giữa người dùng và sản phẩm, dịch vụ. Vì vậy, thiết kế UX là quá trình cân nhắc các yếu tố tạo thành có thể ảnh hưởng tới những trải nghiệm tương tác này.
Công việc thiết kế UX bao gồm những gì?
“Đặt mình vào vị trí của người dùng” – Đây chính xác là châm ngôn mà bất cứ UX designer nào cũng phải nằm lòng dưới vai trò thiết kế trải nghiệm người dùng.
Thiết kế UX bao gồm quá trình quan sát và phân tích để lựa chọn các giải pháp phù hợp, tối ưu nhất cho trải nghiệm của người dùng. Cụ thể, UX designer cần đánh giá liệu người dùng có thể thực hiện tốt tất cả các bước trải nghiệm sản phẩm trong user flow (chuỗi hoạt động của người dùng) hay không.
User Flow là một sơ đồ minh họa khái quát hành trình mà người dùng của bạn sẽ đi qua website/ứng dụng để hoàn thành một mục tiêu hay hành động nhất định.
Các câu hỏi cần đặt ra trong quá trình phát triển UX có thể gồm: Làm thế nào để bước thanh toán trở nên đơn giản cho khách hàng mua sắm online? Quá trình chuyển tiền online có được thực hiện và quản lý dễ dàng? Những thông tin hay tính năng nào người dùng sẽ cần đến để thao tác tiện lợi?
Tóm gọn lại, thiết kế UX chính là:
- Quá trình phát triển và cải thiện chất lượng tương tác giữa người dùng và sản phẩm.
- Cụ thể: Nghiên cứu hành vi và user flow; thiết kế các chức năng để phục vụ cho các trải nghiệm tốt nhất của người dùng.
- Thiết kế UX không bao gồm hình ảnh, tập trung vào cảm giác trải nghiệm.
Thiết kế UI là gì?
Hiểu đơn giản, thiết kế UI chính là thiết kế các yếu tố liên quan tới giao diện của một sản phẩm, cụ thể là trang web hoặc ứng dụng. Người thiết kế UI cần quan tâm đến các yếu tố tổng quát như dàn trang, bố cục màu sắc, cho đến những yếu tố chi tiết hơn như các nút chức năng, nội dung chữ viết, hình ảnh và hiệu ứng trên trang.
UI UX giống như gỗ và nước sơn. Trải nghiệm người dùng (UX) là một tập hợp các nhiệm vụ tập trung vào việc tối ưu hóa sản phẩm để sử dụng hiệu quả và thú vị.
Sau khi định hình tính năng cần thiết, thiết kế giao diện người dùng (UI) là phần bổ sung giúp trải nghiệm trở nên đẹp mắt, thân thiện hơn với cách trình bày và tính tương tác giữa sản phẩm và người dùng.
Công việc thiết kế UI bao gồm những gì?
Thiết kế UI là một vai trò có phần đa diện và nhiều thách thức. Trách nhiệm và phạm trù công việc sẽ bao gồm việc chuyển đổi quá trình phát triển sản phẩm, nghiên cứu, nội dung và bố cục; trở thành trải nghiệm hấp dẫn, rõ ràng và đáp ứng phù hợp với mong muốn của người dùng.
Mục tiêu của thiết kế UI chính là tập trung vào những yếu tố thẩm mỹ đang thịnh hành và được người dùng ưa chuộng. Cách phổ biến nhất là tham khảo những ứng dụng trong cùng một lĩnh vực, ví dụ như du lịch, thời trang, sách điện tử, v.v.
Vậy nên, người làm UI cần nắm rõ thị hiếu của đối tượng người dùng mà doanh nghiệp nhắm đến để lựa chọn nút bấm, biểu tượng, bố trí, phông chữ, màu sắc và hình ảnh. Họ cần biết xem đối tượng người dùng thích thiết kế bo tròn hay góc vuông, tông màu ấm khi kết hợp với loại hình chữ viết nào sẽ thích hợp, v.v.
Bên cạnh đó, thiết kế UI còn cần truyền tải được hình ảnh và sức mạnh của thương hiệu qua giao diện sản phẩm, đảm bảo thỏa mãn tính nhất quán, thống nhất và thẩm mỹ chung.
AI LÀ NGƯỜI PHỤ TRÁCH XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN UI UX?
Trên thị trường việc làm hiện nay, thông thường UI/UX sẽ được phụ trách bởi cùng một chuyên viên. Người này cần nắm vững kiến thức và thành thạo kỹ năng thiết kế đồ họa. Họ cũng cần thấu hiểu mong muốn, hành vi sử dụng trang web/ứng dụng của đối tượng người dùng.
Nhờ đó, sẽ đạt được thiết kế không chỉ mang tính thẩm mỹ cao mà còn có tính năng tiện lợi, dễ hiểu và dễ sử dụng. Tuy nhiên, đối với những trang web, ứng dụng có nhiều yếu tố phức tạp hoặc cần phục vụ cho đối tượng người dùng đa dạng, có thể sẽ cần chuyên viên UX và UI riêng biệt.
UI hay UX quan trọng hơn?
UI giúp trang web/ứng dụng sở hữu giao diện đẹp mắt, gây ấn tượng thị giác tốt. Còn UX giúp đảm bảo sự thân thiện, dễ sử dụng, nắm bắt đúng nhu cầu của người dùng.
Khách hàng không muốn trải nghiệm một trang web/ứng dụng đẹp nhưng khó tìm kiếm thông tin cần thiết. Ngược lại, dù trang web/ứng dụng có các chức năng dễ sử dụng, nhưng sẽ không thu hút nhiều người truy cập nếu thiết kế chỉ ở mức trung bình.
Vì vậy, câu trả lời chính xác ở đây là: UI UX đều quan trọng như nhau, và cả hai đều cần được đầu tư phát triển cân bằng.
Điểm khác biệt khi thiết kế UI và thiết kế UX là gì?
Hãy tưởng tượng sản phẩm của bạn như một cơ thể sống. Các dòng code lập trình chính là bộ khung xương. Các tế bào chính là UX để cơ thể có thể phản ứng và hỗ trợ chức năng sống. Trong khi đó, UI sẽ đại diện cho vẻ bề ngoài.
Vậy đó, điểm khác biệt rõ ràng nhất của UI UX ở đây chính là: thiết kế UX sẽ tập trung vào cảm nhận chung về trải nghiệm, còn thiết kế UI sẽ chú trọng vào giao diện sản phẩm, từ phần nhìn cho tới chức năng.
Như đã biết ở trên, tuy hai yếu tố này song hành cùng nhau, nhưng chức năng và nhiệm vụ của người làm vị trí UI và UX là hoàn toàn khác biệt.
Mục tiêu công việc
UX designer sẽ cân nhắc và đánh giá toàn bộ hành trình người dùng để giải quyết các vấn đề cụ thể, chẳng hạn như: những bước nào người dùng cần phải thực hiện, các hành động họ cần hoàn thành để đạt được mục tiêu nào đó và đảm bảo trải nghiệm sản phẩm tốt nhất.
Khi UX designer vạch ra bộ “khung sườn”, thiết kế UI sẽ biến những trải nghiệm này trở nên trực quan và dễ dàng nhìn nhận. Mục tiêu của người làm UI sẽ chú trọng đến khía cạnh hình ảnh và tính thẩm mỹ xuyên suốt hành trình người dùng, bao gồm từng giao diện màn hình, điểm chạm (touchpoints), nút bấm, lướt page hoặc chuyển ảnh trong thư viện, v.v.
Trách nhiệm công việc
Đa phần công việc của nhà thiết kế UX sẽ tập trung vào xác định vấn đề, pain-points (điểm đau) mà người dùng phải trải qua, từ đó đưa ra giải pháp sản phẩm phù hợp. Họ sẽ cần nghiên cứu sâu rộng về hành vi của tệp người dùng mục tiêu, cũng như nhu cầu của họ đối với một sản phẩm cụ thể.
Từ đó, UX designer sẽ vạch ra hành trình người dùng với các cấu trúc thông tin phù hợp và các chức năng tương ứng. Cuối cùng là thiết kế wireframe (cấu trúc dây/khung xây) – tựa như một phác thảo cơ bản – trước khi bắt tay vào thiết kế sản phẩm.
Trong khi UX designer vạch ra hành trình trải nghiệm sản phẩm, UI designer sẽ tập trung vào tất cả các chi tiết để đảm bảo “bộ khung” kế hoạch khả thi. Đương nhiên, trách nhiệm của họ không chỉ là thiết kế sản phẩm sao cho đẹp mắt. Một sản phẩm có thể hoạt động và toàn diện hay không đều nhờ vào đóng góp không nhỏ từ phía UI.
“Kết hợp màu sắc như thế nào để tăng độ tương phản và dễ đọc hơn?”, “Đâu là những cặp màu hỗ trợ hội chứng rối loạn màu sắc?”, “Nên để nút bấm ở vị trí nào cho thuận tiện?”… Đây vốn là một số câu hỏi mà người làm UI thường quan tâm đến.
Kỹ năng chuyên môn của một UI/UX designer
Một khi bạn đã chọn con đường trở thành UI/UX Designer chuyên nghiệp, bạn cần nắm vững ít nhất 7 kỹ năng nền tảng sau đây.
- Kỹ năng nghiên cứu UX: thu thập dữ liệu về người dùng qua quá trình nghiên cứu, phân tích.
- Wireframing và Prototyping: phác thảo cấu trúc giao diện và tạo mẫu sản phẩm.
- Viết UX: viết văn bản trải nghiệm người dùng để tạo trải nghiệm tốt hơn.
- Kỹ năng truyền thông thị giác: sử dụng hình ảnh hiệu quả để truyền tải thông tin.
- Thiết kế giao diện: tạo ra giao diện trực quan, hấp dẫn và tương tác.
- Kỹ năng phân tích xử lý dữ liệu: kiểm tra tính khả dụng của sản phẩm qua kiểm tra người dùng.
- Xây dựng kiến trúc thông tin: xây dựng sự truy cập thông tin dễ dàng cho người dùng.
6 phẩm chất và kỹ năng mềm quan trọng
Ngoài kỹ năng chuyên môn, có 6 phẩm chất và kỹ năng mềm quan trọng giúp bạn trở thành UI/UX designer thành công:
- Khả năng giao tiếp tốt: giao tiếp với các bộ phận liên quan và khách hàng.
- Tư duy sáng tạo: sáng tạo trong khuôn khổ để đáp ứng nhu cầu người dùng.
- Sự linh hoạt: sẵn lòng chấp nhận thay đổi và thích ứng.
- Khả năng thấu hiểu: đặt mình vào vị trí người dùng và nắm bắt được vấn đề của họ.
- Thông thạo ngoại ngữ: nâng cao khả năng truy cập kiến thức và mở rộng mối quan hệ.
- Tư duy logic: tư duy chuỗi sự kiện và làm việc với dữ liệu.
Tạo dựng một sự nghiệp UI/UX designer thành công đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm. Bằng việc rèn luyện và phát triển những phẩm chất và kỹ năng này, bạn sẽ có cơ hội tỏa sáng trong lĩnh vực này.
Tóm lại
Thiết kế UI và thiết kế UX là hai yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển sản phẩm. Thiết kế UX tập trung vào trải nghiệm người dùng, trong khi thiết kế UI tạo ra giao diện hấp dẫn và tương tác.
UI và UX là hai yếu tố không thể thiếu và có vai trò quan trọng như nhau. Bằng cách hiểu rõ sự khác biệt giữa UI và UX, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện và có thể phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực này.
Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn với chúng tôi!