Website thương mại điện tử – Tất cả những gì bạn cần biết

Trong thời đại số ngày nay, website thương mại điện tử là công cụ vô cùng quan trọng trong các hoạt động kinh doanh, từ việc mua bán hàng hóa đến cung ứng dịch vụ. Đây là một hình thức tổ chức hoạt động thương mại điện tử rất phổ biến. Tuy nhiên, như bất kỳ hoạt động kinh doanh nào khác, hoạt động thương mại điện tử và website thương mại điện tử cũng phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về website thương mại điện tử và các hoạt động liên quan dưới góc nhìn pháp lý.

Ảnh minh họa

Website thương mại điện tử là gì?

Theo quy định pháp luật, website thương mại điện tử là một trang thông tin điện tử được tạo ra để phục vụ một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ. Từ việc giới thiệu sản phẩm đến ký kết hợp đồng, cung cấp dịch vụ, thanh toán và dịch vụ sau bán hàng, tất cả đều có thể được thực hiện thông qua website thương mại điện tử.

Một điểm đặc biệt là website thương mại điện tử hoạt động trên internet và người dùng có thể thực hiện giao dịch thông qua nó, bao gồm cả các website không có chức năng đặt hàng và mua hàng trực tuyến. Thậm chí khách hàng cần gọi điện hoặc để lại thông tin để mua hàng.

Theo Nghị định 52/2013/NĐ-CP, website thương mại điện tử được chia thành hai loại chính: website thương mại điện tử bán hàng và website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử. Chi tiết như sau:

• Website thương mại điện tử bán hàng: được thiết lập bởi các thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân để phục vụ việc xúc tiến thương mại, bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ của chính mình.

• Website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử: được thiết lập bởi thương nhân, tổ chức để cung cấp môi trường cho các thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân khác tham gia vào hoạt động thương mại. Loại website này bao gồm sàn giao dịch thương mại điện tử, website đấu giá trực tuyến, website khuyến mại trực tuyến và các loại khác do Bộ Công thương quy định.

Quy định của pháp luật về website thương mại điện tử

Các hoạt động thương mại điện tử và website thương mại điện tử phải tuân thủ quy định của các văn bản pháp luật sau:

• Luật Giao dịch điện tử 2005.

• Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử.

• Nghị định 08/2018/NĐ-CP sửa đổi một số nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công thương.

• Thông tư 47/2014/TT-BCT quy định về quản lý website thương mại điện tử.

• Thông tư 21/2018/TT-BCT sửa đổi một số điều của Thông tư 47/2014/TT-BCT và Thông tư 59/2015/TT-BCT quy định về quản lý hoạt động thương mại điện tử qua ứng dụng trên thiết bị di động.

Các nguyên tắc hoạt động thương mại điện tử

Trong hoạt động thương mại điện tử, có một số nguyên tắc quan trọng cần tuân thủ:

Nguyên tắc tự do, tự nguyện thỏa thuận

Các chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử có quyền tự do thỏa thuận để xác định quyền và nghĩa vụ của từng bên trong giao dịch. Thỏa thuận này sẽ được sử dụng để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình giao dịch.

Nguyên tắc xác định phạm vi hoạt động kinh doanh

Nếu thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân tiến hành hoạt động kinh doanh trên website thương mại điện tử mà không chỉ ra rõ phạm vi địa lý của hoạt động, thì các hoạt động kinh doanh đó sẽ được coi là diễn ra trên toàn quốc.

Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Các chủ sở hữu website thương mại điện tử bán hàng và người bán trên website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử phải tuân thủ quy định của Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho khách hàng. Khách hàng trên website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử được coi là người tiêu dùng dịch vụ và là người tiêu dùng hàng hóa do người bán trên website cung cấp. Trong trường hợp người bán trực tiếp đăng thông tin về hàng hóa, dịch vụ của mình trên website thương mại điện tử, thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và thương nhân, tổ chức cung cấp hạ tầng không phải là bên thứ ba cung cấp thông tin theo quy định của Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Nguyên tắc kinh doanh hàng hóa, dịch vụ hạn chế hoặc có điều kiện

Các chủ thể sử dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng hóa hạn chế hoặc hàng hóa có điều kiện phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến việc kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đó.

Đặc điểm và phân loại hoạt động thương mại điện tử

Đặc điểm hoạt động thương mại điện tử

• Về hình thức thực hiện: Hoạt động thương mại điện tử được thực hiện thông qua các phương tiện điện tử. Trái với hoạt động truyền thống, các giao dịch thương mại điện tử không yêu cầu các bên gặp nhau trực tiếp mà có thể tiến hành giao dịch thông qua các phương tiện điện tử.

• Về phạm vi hoạt động: Hoạt động thương mại điện tử không phụ thuộc vào vị trí địa lý và thời gian. Các chủ thể có thể thực hiện hoạt động thương mại điện tử ở bất kỳ địa điểm nào và thời điểm nào.

• Về chủ thể tham gia: Trái với hoạt động kinh doanh truyền thống, hoạt động thương mại điện tử có nhiều chủ thể tham gia, bao gồm người mua, người bán và các chủ thể khác như người sở hữu website thương mại điện tử bán hàng, thương nhân cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và thương nhân cung cấp hạ tầng.

• Về thời gian thực hiện giao dịch: Nhờ sự tiện ích của công nghệ hiện đại và truyền dẫn không dây, các giao dịch thương mại điện tử có thể diễn ra mà không bị ràng buộc về thời gian. Điều này giúp tự động hóa một số bước trong giao dịch thương mại điện tử và loại bỏ sự chênh lệch về thời gian giữa các quốc gia.

Phân loại hoạt động thương mại điện tử

Pháp luật không quy định cụ thể về việc phân loại hoạt động thương mại điện tử. Tuy nhiên, từ tính chất của tổ chức hoạt động thương mại điện tử, các hoạt động này có thể được chia thành hai nhóm chính:

• Các hoạt động của tổ chức giao dịch thương mại điện tử trực tiếp và đơn lẻ: thông qua email hoặc các phương tiện điện tử khác. Ví dụ như mô hình doanh nghiệp B2B, B2C, C2B…

• Các hoạt động của tổ chức hoạt động thương mại điện tử chuyên nghiệp: thông qua website thương mại điện tử. Ví dụ như mô hình doanh nghiệp B2C, C2B, C2C, B2B.

Các hoạt động thương mại điện tử có thể được phân thành các trường hợp nhỏ hơn dựa trên loại website:

1. Hoạt động trên website thương mại điện tử bán hàng.

2. Hoạt động trên sàn giao dịch thương mại điện tử.

3. Hoạt động trên website đấu giá trực tuyến.

4. Hoạt động trên website khuyến mại trực tuyến.

Phân loại hoạt động thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc xác định trách nhiệm của các chủ thể tham gia. Mỗi loại hoạt động có đặc điểm và yêu cầu riêng về chủ thể tham gia và loại hoạt động kinh doanh.

Điều kiện hoạt động thương mại điện tử

“Điều kiện hoạt động thương mại điện tử” áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào điều kiện thiết lập website thương mại điện tử đối với các chủ sở hữu.

Đối với website thương mại điện tử bán hàng

Theo Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 08/2018/NĐ-CP, các thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân có thể thiết lập website thương mại điện tử bán hàng nếu đáp ứng các điều kiện sau:

1. Là thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân đã được cấp mã số thuế cá nhân.

2. Đã thông báo với Bộ Công Thương về việc thiết lập website thương mại điện tử bán hàng theo quy định.

Đối với website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử

Theo Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 08/2018/NĐ-CP, thương nhân, tổ chức có thể thiết lập website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (sàn giao dịch thương mại điện tử, website đấu giá trực tuyến, website khuyến mại trực tuyến) nếu đáp ứng các điều kiện sau:

1. Là thương nhân, tổ chức được thành lập theo quy định của pháp luật.

2. Có đề án cung cấp dịch vụ, trong đó nêu rõ các nội dung sau:

• Mô hình hoạt động, bao gồm hoạt động cung cấp dịch vụ, hoạt động xúc tiến, tiếp thị dịch vụ trong và ngoài môi trường trực tuyến.
• Phân định quyền và trách nhiệm giữa thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ thương mại điện tử với các bên sử dụng dịch vụ.

3. Đã đăng ký thiết lập website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử và được Bộ Công Thương xác nhận đăng ký theo quy định.

Trong trường hợp thương nhân, tổ chức thiết lập website thương mại điện tử vừa là website thương mại điện tử bán hàng vừa là website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử, phải thông báo và đăng ký với Bộ Công Thương.

Lưu ý khi tiến hành hoạt động thương mại điện tử

* Đối với chủ sở hữu website thương mại điện tử, việc xác định một website có phải là website thương mại điện tử và loại website đó là vô cùng quan trọng. Mỗi loại website sẽ phải đáp ứng các yêu cầu nhất định để có thể hoạt động hợp pháp. Ví dụ, chủ sở hữu website thương mại điện tử bán hàng phải thực hiện thủ tục thông báo với Bộ Công Thương, trong khi thương nhân cung cấp dịch vụ thương mại điện tử phải đăng ký với nhiều điều kiện đi kèm.

* Khách hàng cũng cần lưu ý không sử dụng website thương mại điện tử để mua các hàng hóa hạn chế kinh doanh như súng, thuốc lá, rượu và các loại hàng hóa khác theo quy định của pháp luật.

Trên đây là những thông tin cơ bản về website thương mại điện tử và các hoạt động liên quan. Hi vọng rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lĩnh vực này và đưa ra quyết định đúng đắn khi tham gia hoạt động thương mại điện tử.

Nguồn bài viết: Bách Khoa Luật