Pascal là gì? Tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình Pascal

Pascal không còn xa lạ với các lập trình viên chuyên nghiệp. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình, Pascal là gì và có những đặc điểm gì? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình Pascal một cách chi tiết.

1. Pascal là gì?

Pascal là một ngôn ngữ lập trình được sáng tạo và phát triển bởi giáo sư Niklaus Wirth thuộc Trường Đại Học Kỹ Thuật Zurich tại Thụy Sĩ vào năm 1970. Tên của Pascal được lấy cảm hứng từ nhà toán học, triết gia và nhà vật lý người Pháp “Blaise Pascal”.

2. Đặc điểm và tính chất của Pascal

2.1 Đặc điểm

Pascal được thiết kế với mục tiêu ban đầu là hỗ trợ việc giảng dạy lập trình thông qua các đặc điểm hữu ích như:

• Ngữ nghĩa, ngữ pháp đơn giản và logic giúp người học dễ dàng phân tích và nghiên cứu.
• Tạo ra cấu trúc chương trình rõ ràng, dễ hiểu và an toàn cho người sử dụng.
• Dễ sửa chữa và cải tiến, có thể ứng dụng trên nhiều nền tảng và hệ thống khác nhau.
• Có khả năng chuyển đổi thành nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau.

2.2 Tính chất

Pascal có định kiểu rõ ràng, đồng nghĩa với việc biến và hằng số phải được gán đúng giá trị của kiểu dữ liệu tương ứng. Điều này đảm bảo rằng các biểu thức trong chương trình phải tương thích về kiểu dữ liệu.

Pascal cũng thể hiện tư duy lập trình có cấu trúc thông qua:

• Cấu trúc hóa dữ liệu: Xây dựng các cấu trúc dữ liệu từ đơn giản đến phức tạp hơn.
• Cấu trúc hóa mệnh lệnh: Nhóm các lệnh lại với nhau thông qua từ khóa “Begin” và “End”, giúp tạo ra các lệnh ghép, làm cho ngôn ngữ trở nên phức tạp hơn.
• Cấu trúc hóa chương trình: Chương trình có thể được phân chia thành các phần nhỏ dựa trên mô hình cây phân cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý từng phần một và kết hợp nhiều người tham gia lập trình.

3. Các phiên bản biến thể của Pascal

Bên cạnh phiên bản gốc, Pascal cũng có các biến thể như:

• Pascal-P: Phiên bản này ra đời nhằm mục đích phổ biến ngôn ngữ Pascal. Được phát triển bởi một nhóm ở Zurich, bao gồm hệ thống mã máy ảo và bộ giả lập. Tuy nhiên, kết quả chỉ là trình thông dịch cho hệ thống giả UCSD. Có nhiều phiên bản Pascal-P như Pascal-P1, Pascal-P2, Pascal-P3, Pascal-P4 và Pascal-P5.

• Object Pascal: Được tạo ra bởi Apple Computer, phiên bản này có khả năng định hướng tinh vi và phức tạp. Object Pascal được phát triển dựa trên sơ đồ thiết kế của Apple.

• Turbo Pascal: Nổi tiếng với trình biên dịch mở rộng về thuật toán, dữ liệu và khả năng kết nối chương trình. Turbo Pascal được viết và tối ưu bằng ngôn ngữ hợp ngữ, mang lại hiệu suất cao. Turbo Pascal có nhiều phiên bản, từ phiên bản đầu tiên vào năm 1986 cho đến phiên bản 7.2 vào năm 2000.

4. Các thành phần trong Pascal

Pascal bao gồm các thành phần sau:

• Kí tự: Ngôn ngữ Pascal xây dựng từ một hữu hạn các kí hiệu, bao gồm chữ cái, chữ số, các kí hiệu toán học, và ký tự đặc biệt. Pascal không sử dụng các ký hiệu của bộ chữ Hy Lạp và tuân theo quy ước về ngữ pháp và ngữ nghĩa.

• Từ khoá: Pascal sử dụng các từ khoá để đánh dấu các mục đích riêng biệt, bao gồm các từ khoá chung, từ khoá khai báo, từ khoá lựa chọn, từ khoá lệnh lặp, từ khoá điều khiển, và từ khoá toán tử.

• Tên: Để đặt tên cho biến, hằng, kiểu dữ liệu, hàm,… ta sử dụng các danh hiệu tạo thành từ chữ cái, chữ số và dấu nối (_).

5. Cấu trúc chương trình Pascal

Chương trình Pascal tiêu chuẩn có hai phần chính là phần khai báo và phần thân chương trình. Phần khai báo chứa các lệnh như Program, Uses, Const, Var,… Phần thân chương trình bắt đầu bằng từ khóa “Begin” và kết thúc bằng từ khóa “End”.

6. Một số câu lệnh phổ biến trong Pascal

• If…then…: Xử lý một biểu thức nếu điều kiện là đúng.

• For…do…: Lặp lại một loạt các lệnh khi biết trước số lần lặp.

Ngoài ra còn có nhiều câu lệnh khác như Readln(), Var, Write(),… mà bạn có thể khám phá khi tiếp tục học Pascal.

Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về ngôn ngữ lập trình Pascal. Hãy liên hệ với Toponseek nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào.